SİLAJ YAPIMI
-Silajı yapılacak bitkinin yem kalitesinin, silolanma yeteneğinin ve en yüksek verimin sağlandığı zamanda silajı yapılmalıdır. Silaj yapımında dikkat edilmesi gereken noktalar:
a) Silaj İçin Uygun Hasat Zamanı : Hasat zamanının belirlenmesinde bitkinin nem oranı çok önemlidir. Nem oranının yüksek ya da düşük oluşu yapılacak silajın kalitesini düşürür.
Ot silajı yapılacaksa silaj gibi kıyılmış ottan bir avuç alınarak elle kuvvetlice sıkılır. Eğer bu sırada birkaç damla su damlarsa nem oranı %75-80 kadar demektir. Böyle bir otun soldurma yapmadan veya katkı maddesi kullanmadan silolanması uygun değildir.
Sıkılan ottan su damlamaz fakat avuç içinde nemlilik hissedilirse nem oranı % 60-70 kadardır. Bu durumda ot kolayca silolanabilir.
Sıkılan ot avuç açıldığında hemen genleşip dağılıyorsa nem oranı % 60r17;tan azdır. Bu durumdaki otun da silaj yapılması risklidir. Böyle durumlarda önlem olarak varsa başka tarladan daha yüksek nem içeren otlarla karıştırmak , varsa melas veya peynir suyu katmak gerekir.Eğer bu imkanlar yoksa geç hasat yapılmış ve dolayısı ile nem oranı %60 ve daha aza inmiş silajlık bitkinin iyi sıkışması için en son çare 1 tona 15-20 litre su serperek sıkıştırmaktır.
Silajın bozulma riskini ve silo kayıplarını azaltmak için, biçilen otun uygun nem oranına gelene kadar soldurulması ile veya 1 ton kıyılmış otun içine nem oranına göre 50-100 kg tahıl ezmesi (arpa,mısır,buğday vb.) ilave edilerek olumlu sonuç alınabilir.
Mısır silajında en uygun hasat zamanı tanelerin süt olumunu tamamlayıp hamur olum devresindeki hasattır. Bu dönemde nem oranı % 60-70 kadardır.Bu uygun hasat zamanını tespit için mısır koçanı bitki sapından koparılmadan,koçanın yarısı koparılıp alınarak danelerin rengine bakılır.Rengin en az yarısı veya 2/3 si sarı,kalan yarısı veya 1/3 i beyaz renkte olmalıdır.
b) Hasat ve Silolama : Silaj hasadına gelen bitkiler,silaj makineleri ile mümkün olan en kısa sürede biçilip siloya konmalıdır. Bunu sağlamak için silajlık ekilecek bitki silo yerine yakın seçilmeli, silaj makinesi bakımlı olmalı,silaj taşıma araçları silaj makinesinin çalışmasını aksatmayacak sayıda olmalıdır.
Silajlık bitki 0.8-3 cm uzunluğunda kesilmeli,3 cm den büyük parça oranı fazla olmamalıdır.
İyi kalitede bir silaj için iyi sıkıştırma şarttır. Bu sebepten sıkıştırma işlemine önem verilmelidir. İyi bir sıkıştırma için siloya dökülen silajlık materyal en fazla 40-45 cm. kalınlığında serilerek, 1 ton materyal en az 4 dakika çiğnenmelidir.
İyice sıkıştırılarak muntazam bir yığın haline getirilen silaj genelde 0.2 mm den daha kalın, güneş ışınlarına dayanıklı, ışık ve su geçirmeyen plastik örtü malzemesi ile kapatılmalıdır. Örtme sırasında yığının hava ile temasta olan tüm yüzeyleri kapatılarak plastik örtü gergin bir hale getirilir. Örtü üzerine baskı malzemesi olarak toprak veya hurda lastik konur.
Silaj yığını en geç iki gün içinde doldurularak üzeri kapatılmalıdır. Eğer kapatma süresi uzarsa bu sürenin uzunluğuna bağlı olarak silajlık materyalde besin maddesi kaybı olur. Etekler çeşitli şekillerde baskı altına alınarak silaj yığını hava almayacak bir paket haline getirilir.İyi bir şekilde örtülen silaj yığını yağmur, kar, dolu vb.. hava olaylarına karşı denetim altında tutulmalı, örtüde delinme veya açılma görüldüğünde derhal tamir edilmelidir.
c) Silajın Açılması : Silajın açılması için silajın olgunlaşmasını tamamlamış olması gerekir. Olgunlaşma 4-21 gün arasında tamamlanır. Ancak silaj en erken 45 gün sonra açılmalıdır..Çünkü silajlık materyalin içindeki zararlı bakterilerin ölmesi ve yok olması için belli bir süre asitli ortamda kalmaları gerekir.
İyi bir silaj 2 sene bozulmadan bekletilebilir. Silajın çok uygun ortamlarda 5 seneye kadar bozulmadan beklediği çeşitli kaynaklarda bildirilmektedir.
Silaj, hayvan barınaklarına yakın tarafından açılmalıdır. Günlük olarak hayvanlara verilecek miktar tespit edilmeli, bu miktar alındıktan sonra silaj yüzeyi tekrar kapatılmalıdır. Ancak bu kapama silajı bozulmadan kurtarmaz. Sadece yağışlarda ıslanmaktan ve güneşte kurumaktan korur. Silajın açık yüzeyinden her gün en az 25-30 cm kalınlığında silaj alınmalıdır. Aksi takdirde uzun süre hava ile temas eden yüzeyde kızışma ve bozulma olur.Bu sebeple silaj yığının eni ve yüksekliği işletmenin hayvan kapasitesine göre uygun ölçülerde tespit edilmelidir. Silajdan en fazla iki günlük silaj ihtiyacından fazlası çıkarılmamalıdır. Çünkü iki günden sonra silaj kararır ve bozulmaya başlar.
Silaj pis kokulu, küflü, koyu kahverenginde ise hayvanlara kesinlikle yedirilmemelidir. Her çeşit bozuk, küflü yemi yiyen hayvanda sindirim bozukluğu, meme hastalığı,tırnak hastalığı ve yavru atma gibi problemlerin olabileceği unutulmamalıdır.Bozuk-küflü yemi yiyen hayvanın etine ve sütüne geçen toksinlerin insan sağlığı için de tehlike oluşturduğu bilinmelidir.
Ek Dosya :